Er zijn diverse soorten rotstuinen, bijvoorbeeld in Japan, China en Australië. In West-Europa hebben we toch vaak het meest romantische beeld bij een Mediterrane rotstuin. Daarbij stellen we ons het landschap voor van rond de Middellandse Zee. Een natuur gedomineerd door lage rotsen en een stenige bodem waar toch vele planten een plekje hebben gevonden en uit iedere spleet lijken te groeien. Ook de eeuwenoude gemetselde muurtjes, vaak onderdeel van ruïnes die nu in de onbarmhartige zon staan te blakeren en waarover vaak planten met schitterend gekleurde bloemen hangen.
Het is beslist een opgave om dat in onze koelere streken te realiseren. Dat is echter wel mogelijk voor de liefhebber mits deze er moeite voor wil doen en zich aan een aantal regels wil houden. Heb jij er wel zin in om zo’n bijzondere tuin te maken in ons land? Lees dan eerst de onderstaande tips en laat je zo door ervaren hobby-tuiniers raad geven.
Inhoudsopgave
Zelf een rotstuin maken: zo begin je
Zodra je hebt besloten om een mediterrane rotstuin te beginnen is het niet het ontwerp dat op de eerste plaats komt. Het begint namelijk met de locatie. De planten die het goed doen in een mediterrane rotsige omgeving hebben gemeen dat ze veel zon nodig hebben, ook als ze meer noordelijk zoals bij ons moeten groeien. Het deel van de tuin dat de meeste zon krijgt, is dan ook geschikt voor een rotstuin. Zonlicht kan je niet garanderen in onze contreien, maar als je een plek kiest waar de zon niet overvloedig schijnt op mooie zomerse dagen, zal je rotstuin zeker verpieteren. De meeste rotstuinen bestrijken ook niet de hele oppervlakte van de tuin maar alleen een stuk daarvan wat voldoet aan die eis. Denk er daarbij ook aan dat een aantal planten die echt passen in een dergelijke tuin niet winterhard zijn. Dat kan je oplossen door ze in potten of bakken te plaatsen en in de winter binnen te halen.
Het ontwerp van een rotstuin
Bij een rotstuin probeer je de natuur te kopiëren. Het draait dan voornamelijk om niveauverschillen en een zekere willekeur bij het plaatsen van de rotsen. Bij het ontwerp zijn dat dan ook de punten waar het voornamelijk om gaat. Niveauverschillen bestaan niet in iedere tuin, zeker niet in ons land maar dat is te realiseren als je eenmaal aan de slag gaat. Het begin is vaak een plek in de aan te leggen tuin welke het hoogste is. Dat kan een zwerfkei of meerdere zijn maar ook een gemetseld deel van een muurtje met oude verweerde bakstenen. Vanuit dat centrum werk je met kleinere stenen in een zo natuurlijk mogelijk patroon. Een deel daarvan kunnen stapstenen zijn die de toegang tot de tuin eenvoudiger maken, een ander deel van de stenen is bedoeld als basis voor de planten en uitsluitend ter decoratie.
De bodem
Een tuin moet eerst afgegraven worden voordat een rotstuin succesvol kan worden aangelegd.
De eerste laag is een drainagelaag. Deze bestaat bijvoorbeeld uit kleine steentjes, brokjes terracotta, gebroken bakstenen of stukjes beton. Deze laag zorgt ervoor dat het water goed weg kan uit de lagen daarboven. Dat is van belang voor de planten, want in de natuur zijn ze niet gewend om met de wortels in vocht te staan. Ook in natte zomers moet het regenwater goed worden afgevoerd. Daarboven komt een laag zand. Ook deze laag bevordert de drainage en biedt tevens stevigheid.
Vergeet immers niet dat de rotsen die je gebruikt erg zwaar kunnen zijn en het niet de bedoeling is dat deze volledig in de bodem verdwijnen. Boven op het zand komt de tuingrond waarin de wortels van de planten zich moeten ontwikkelen. Planten die zich thuis voelen in een mediterrane rotstuin zijn gewend aan arme grond die goed waterdoorlatend is. Door de tuingrond je dan ook bijvoorbeeld grint, gemalen puin of zand mengen. Het verbetert wederom het afvoeren van overtollig water. Op de tuingrond kan grint op split worden gebruikt, zowel ter decoratie als om te voorkomen dat de tuingrond wegspoelt.
De rotsen in je rotstuin
In principe hangt het af van jouw smaak welke stenen je gebruiken wil in je rotstuin. Het meest natuurlijk zijn forse zwerfkeien en deze kan je bij de gespecialiseerde handel kopen. Dat is echter een prijzige zaak. Een zwerfkei met een lengte van 50 centimeter kost je al gauw € 100 en het ‘echte’ werk, dat wil zeggen een kei met een lengte van enkele meters zal een prijskaartje hebben van meer dan € 3.000. Maar het is uiteraard ook mogelijk om een mooie rotstuin te maken met minder dure materialen.
Geschikt voor een rotstuin is onder meer ook lavasteen en als je dat te donker vindt, denk dan eens aan zandsteen of maansteen. Ook tufsteen is een goede optie maar moeilijk te verkrijgen. Maar wat je ook gebruikt, zorg dat stenen niet te glad of te scherp zijn, zodat je tuin veilig blijft. Kies je voor een gemetseld muurtje, dan kan je bij de meeste sloopbedrijven kiezen uit een selectie van oude verweerde bakstenen. Vervolgens is alleen jouw fantasie de grens voor wat mogelijk is.
Tijd om geduld te tonen
Als de rotsen hun plaats hebben gevonden, sta je vast te trappelen om met de beplanting te beginnen, maar nu is het juist tijd om geduld te tonen. De rotsen en de grond hebben tijd nodig om een evenwicht te bereiken. De stenen zullen naar gelang het gewicht een stukje de grond inzakken en ook de bodem zal wat inklinken. Wacht dit proces af voordat je met beplanting begint. De totale periode daarvoor is onder andere afhankelijk van het seizoen maar een paar flinke regenbuien bespoedigen het effect.
Geschikte planten voor de mediterrane rotstuin
Een aantal planten zijn geschikt voor de mediterrane rotstuin. Hieronder hebben we ze onderverdeeld in winterhard en niet-winterhard.
Winterhard
- Hoornbloem heeft mooie witte bloemetjes en groeit goed tussen de stenen
- Scheefkelk
- Andromeda of lavendelhei verdraagt ook winterse omstandigheden goed
- Rotsheide
- Daphne Cneorum
Plant deze overblijvende soorten in de volle zon en bied ze enige bescherming in de winter.
Niet winterhard
- Alyssum Montarum is in de winter zeer gevoelig voor vocht maar kan met bescherming zachte winter overleven
- Reigersbek is een aanwinst in de rotstuin vanwege de prachtige roze bloemen maar zal de winter waarschijnlijk niet overleven.
- Aloë Vera en Agave zijn bekende kamerplanten maar passen ook perfect in het beeld van een mediterrane rotstuin. Na de zomer moeten ze echter naar binnen dus is plaatsen in een natuurlijk ogende pot is een goed idee.
- Natuurlijke vetplanten moeten behoudens een enkele uitzondering ook binnen overwinteren.
Bodembedekking
De rotsige bodem in Zuid-Europa is vaak ook bedekt met steenslag. Dat kan ook in de rotstuin. Hiervoor kan je gebruik maken van onder andere kleine kiezelstenen maar ook diverse soorten siersplit. Het voorkomt ook nog eens onkruid. Maak de omgeving niet te eenvormig en wissel diverse materialen af en laat ook af en toe een stuk onbedekt om een zo natuurlijk mogelijk totaalbeeld te creëren.
Aandachtspunten bij een mediterrane rotstuin
- Aardetinten vormen een rustige basis.
- Kies voor ronde vormen zoals deze ook in de natuur voorkomen.
- Maak met mediterrane boompjes of hoge planten een beschutte plek om te rusten.
Voor de planten hoeft het niet, maar een waterornament kan verkoeling bieden op zeer warme zomerdagen.
Dit artikel bevat affiliate links. Als je hierop klikt en een bestelling plaatst, ontvangen wij een percentage, maar jij betaalt gewoon het normale bedrag voor je product.
