Wie een tuin heeft, zal zich maar al te vaak verwonderen over de natuur. Er gebeuren zaken in je eigen tuin die je soms niet voor mogelijk houdt. Maar in prachtige documentaire over het plantenleven op aarde van de BBC was er ook een verhaal dat bomen bijna tot denkende wezens maakte. Er werd gesteld dat bomen via een schimmelstelsel onder de grond met elkaar verbonden zijn en communiceren.
Zo zouden ouderbomen via deze schimmels voedingstoffen sturen aan hun zaailingen als deze niet genoeg kregen en zouden bomen elkaar ook waarschuwen als er zich een bedreiging voor deed zoals bijvoorbeeld een aanval van insecten. Kunnen bomen dan praten en hebben deze een soort rudimentair verstand? Een groep wetenschappers noemt dit het Wood World Web.
Inhoudsopgave
De rol van schimmels in de natuur
Schimmels zijn voor de plantenwereld wat bacteriën zijn voor dieren. Ze ruimen afval op en zorgen ervoor dat planten noodzakelijke bouwstoffen kunnen opnemen. Als ‘beloning’ daarvoor krijgen de schimmels suiker en water via de wortels van planten. De paddenstoelen die wij boven de grond zien zijn maar een tijdelijk en beperkt onderdeel van de schimmels. Onder de grond zit inderdaad een enorm netwerk dat noodzakelijke is om het plantenleven te laten bestaan. De samenwerking is symbiotisch. Overigens zijn er ook schimmels (net als ziekmakende bacteriën bij mensen en dieren) die als schadelijk kunnen worden aangemerkt voor bepaalde planten. Maar gaat de samenwerking tussen planten en schimmels nog veel verder en kunnen planten daardoor communiceren? Een groep kritische wetenschappers ging op zoek naar de bewijzen daarvoor.
Zijn bomen via een netwerk van schimmels met elkaar verbonden?
Zonder dat verder kon worden bepaald wat het betekende in vorm van mogelijke communicatie is bewezen dat twee boomsoorten met elkaar verbonden kunnen zijn in een bos via een schimmelnetwerk. Dat is geen opzienbarende score als je beseft dat er 73.000 verschillende boomsoorten zijn. Het feit dat er verbinding is via een schimmelnetwerk vormt uiteraard nog geen bewijs dat er ook communicatie plaatsvindt.
Versturen ouderbomen voedingsstoffen naar eigen zaailingen?
Deze veronderstelling werd ontleend aan meerdere experimenten met gaaszakken. Zaailingen van bomen werden op gelijke afstand en onder vergelijkbare omstandigheden geplaatst. De ene helft werd vrij geplant en de andere helft in gaaszakken die wel water en voedingsstoffen doorlieten, maar geen schimmels. De vrij geplante bomen deden het altijd beter dan de andere helft. Hieruit werd de conclusie getrokken dat ouderbomen een handje hielpen door de zaailingen extra voedingstoffen te sturen. De kritische wetenschappers waren er niet van overtuigd dat wellicht de gaaszakken toch een extra belemmering zouden kunnen vormen bij de groei van jonge bomen.
Het afgeven van een waarschuwing bij bedreigingen
In een kas werd ontdekt dat andere bomen zich extra gingen beschermen zodra een van de soort werd aangevallen door bijvoorbeeld vraatzuchtige insecten. Door meer koolstof te verwerken werd de bast dikker waardoor insecten minder kans hadden deze te doorboren. De conclusie was dat de aangevallen boom signalen afgaf via het schimmelnetwerk om andere bomen te waarschuwen. In een natuurlijk bos kon dit effect echter niet worden aangetoond. Om die reden nemen critici aan dat er binnen de beperkte omgeving van een kas ook andere signalen aanleiding kunnen zijn voor het veranderde gedrag. Dit hoeft niet per se een waarschuwing van de aangevallen boom te zijn.
Praten bomen nu wel of niet?
De kritische wetenschappers verbaasden zich over het grote aantal publicaties over het onderwerp die waren gebaseerd op slechts een paar rapporten en dat de conclusies soms wel erg ver leken te gaan. Zij pleiten voor veel meer onderzoek en minder afgeleide conclusies. Het is dus niet zo dat het idee van een Wood Wide Web is verworpen. De natuur heeft de mens al wel eerder verrast in de complexiteit van onderlinge verhoudingen.
Bekijk ook:
- Welke boom kies je voor de tuin?
- Fruitbomen in eigen tuin: soorten voor de kleine tuin, kruisbestuiving en winterhardheid
Dit artikel bevat affiliate links. Als je hierop klikt en een bestelling plaatst, ontvangen wij een percentage, maar jij betaalt gewoon het normale bedrag voor je product.
